Mimo wielu zapowiedzi i projektu likwidacji obowiązek meldunkowy jak dotąd nie został zniesiony. W teorii oznacza to, że każda osoba zamieszkująca w Polsce powinna być zameldowana. W praktyce przepisy są martwe od wielu lat. Czy wiesz jednak, że są sytuacje, gdy posiadanie meldunku Ci się przyda?
Na czym polega obowiązek meldunkowy?
Obowiązek meldunkowy dotyczy zarówno obywateli Polski, jak i cudzoziemców. W przypadku pierwszej grupy polega on na:
- zameldowaniu się w miejscu pobytu stałego lub czasowego,
- wymeldowaniu się z miejsca pobytu stałego lub czasowego,
- zgłoszeniu wyjazdu poza granice Polski oraz powrotu z wyjazdu.
W przepisach rozróżnia się adres zameldowania od miejsca zamieszkania. Adres zameldowania służy jedynie celom ewidencyjnym – w jego przypadku podaje się konkretny adres, czyli z nazwą ulicy i numerem domu (mieszkania). Obowiązek meldunkowy wynika z ustawy o ewidencji ludności, a kwestią meldunku zajmują się poszczególne urzędy gminy.
Od adresu zameldowania należy odróżnić miejsce zamieszkania zdefiniowane w Kodeksie cywilnym. Czym jest miejsce zamieszkania? To miejscowość, w której dana osoba przebywa z zamiarem stałego pobytu. Co ciekawe, w prawie znacznie częściej mowa jest o miejscu zamieszkania niż adresie zameldowania.
Obowiązujące przepisy są tak skonstruowane, że możesz być jednocześnie zameldowany na stałe i czasowo.
Jak dopełnić obowiązku meldunkowego?
Jeszcze kilka lat temu spełnienie obowiązku meldunkowego wiązało się z koniecznością osobistego stawienia się w urzędzie. Dziś sprawę można załatwić przez internet, również przez pełnomocnika. Aby zameldować się przez internet, będziesz potrzebował:
- profilu zaufanego (eGo), certyfikatu kwalifikowanego lub e-dowodu – każde z tych narzędzi służy do potwierdzenia tożsamości,
- dokumentu potwierdzającego Twój tytuł prawny do nieruchomości – może to być np. odpis z księgi wieczystej, decyzja administracyjna czy umowa najmu,
- oświadczenia właściciela nieruchomości, w którym potwierdzi on Twój pobyt pod danym adresem – gdy nie jesteś właścicielem nieruchomości.
Zarówno zameldowanie, jak i wymeldowanie (czy zgłoszenie wyjazdu za granicę) to usługi bezpłatne – za dopełnienie tej formalności nie zapłacisz.
Masz dzieci? Jako rodzic czy opiekun prawny masz obowiązek zameldować nie tylko siebie, ale również każde swoje dziecko. Te same zasady obowiązują osoby ubezwłasnowolnione.
Zastanawiasz się, czy za niedopełnienie obowiązku meldunkowego grozi Ci kara? Jednym z powodów, dla których od wielu lat przepisy meldunkowe uznaje się za martwe, jest brak sankcji. Nie dotyczy to jednak cudzoziemców. W ich przypadku niedopełnienie obowiązku meldunkowego oznacza karę grzywny.
Kiedy się zameldować, a kiedy wymeldować?
Przepisy nie pozostawiają w tym względzie dowolności. Dokumenty powinieneś złożyć osobiście, przez internet lub pełnomocnika w następujących terminach:
- najpóźniej w 30. dniu – termin ten liczy się od dnia, w którym zamieszkałeś pod danym adresem,
- najpóźniej w dniu, w którym wyprowadzasz się z miejsca zameldowania na pobyt stały – wymeldowania może też dokonać urzędnik, który zamelduje Cię pod nowym adresem,
- najpóźniej w dniu, w którym wyjeżdżasz za granicę – jeżeli za granicą masz zamiar pozostać przez okres dłuższy niż 6 miesięcy
Wracasz z zagranicy? Pamiętaj, aby po powrocie zgłosić powrót w urzędzie gminy. Jeżeli jednak Twój pobyt poza granicami kraju był krótszy i wróciłeś przed upływem 6 miesięcy, będziesz musiał zameldować się na pobyt stały lub czasowy.
Kiedy przydaje się adres zameldowania?
Od wielu lat to adres zamieszkania często jest istotniejszy od adresu zameldowania. Przykładowo ma on kluczowe znaczenie dla wyboru urzędu skarbowego i rozliczania się z podatków. Jednocześnie zdarzają się też sytuacje, gdy urzędnicy mogą pytać o adres zameldowania. W niektórych sprawach nie wystarczy, że złożysz oświadczenie. Adres zameldowania przyda Ci się, gdy będziesz chciał:
- zarejestrować się w urzędzie pracy – brak meldunku na terenie danej gminy może spowodować, że nie zostaniesz zarejestrowany,
- zapisać dziecko do przedszkola lub szkoły – dotyczy to sytuacji, gdy w danej placówce obowiązuje rejonizacja,
- wziąć udział w wyborach – listy wyborców są sporządzane na podstawie informacji o zameldowaniu.
Od 1 marca 2015 r. obowiązują nowe przepisy w zakresie wydawania dowodów osobistych. Dokumenty te różnią się od wydawanych wcześniej – nie znajduje się na nich adres zameldowania posiadacza. To z kolei nasuwa naturalne pytanie, jak udowodnić swój adres zameldowania.
Jak otrzymać zaświadczenie o zameldowaniu?
Masz nowy dowód osobisty? Jeżeli do załatwienia formalności potrzebujesz adresu zameldowania, powinieneś mieć zaświadczenie o zameldowaniu. Jego wydanie jest:
- bezpłatne – jeżeli potrzebujesz zaświadczenia o zameldowaniu na pobyt stały,
- kosztuje 17 zł – jeżeli chcesz otrzymać zaświadczenie o zameldowaniu na pobyt czasowy, lub gdy potrzebujesz kolejnego zaświadczenia, bo np. zgubiłeś zaświadczenie wydane przy zameldowaniu.
Dokument o zameldowaniu możesz pobrać bezpłatnie przez internet. Aby go otrzymać, będziesz potrzebował wspomnianego już profilu zaufanego lub e-dowodu. Dodatkowo musisz posiadać skrzynkę ePUAP, bo to właśnie na nią zostanie wysłana informacja. Pamiętaj jednak, że jeżeli ją wydrukujesz, to przestanie ona być dokumentem urzędowym.
